دیر روشن شدن کامپیوتر نشانه وجود یک مشکل نرم‌افزاری و یا احتمالاً سخت‌افزاری است پس نباید به آسانی از کنار آن بگذریم.
حتی گاهی اوقات با گذشت زمان، کم کم این مشکل بزرگتر شده و زمان روشن شدن کامپیوتر طولانی‌تر می‌شود. حتی شاید شما با آهسته بالا آمدن ویندوز (لود شدن) مشکلی نداشته باشید و آدم صبوری باشید! اما نادیده گرفتن مشکلات کامپیوتری می‌تواند منجر به بروز ایرادات جدی‌تر و پرهزینه‌تر شود.
“اگر به تازگی از زمانی که دکمه Power On جلوی کیس را می‌فشارید تا زمانی که ویندوز بالا آمده و آماده به کار می‌شود، زمان بسیار زیادی طول می‌کشد، در حالی که قبلاً این زمان بسیار کوتاه‌تر بود و یا به تازگی کامپیوترتان کند عمل می‌کند، این مطلب را مطالعه نمایید تا راه حل این مشکل را بیابید.“
زمان روشن شدن کامپیوتر در حالت نرمال چقدر باید باشد؟
زمان روشن شدن کامپیوتر تا هنگام آماده به کار شدن ویندوز، بستگی زیادی به قدرت سخت‌افزاری، سلامت نرم‌افزاری، سلامت سخت‌افزاری و همچنین دمای قطعات و حتی تعداد برنامه‌های نصب شده و ظرفیت خالی حافظه دارد.
برای یک کامپیوتر امروزی که از حافظه‌های پرسرعت SSD به همراه سخت‌افزارهای جدید بهره می‌برد زمان آماده به کار شدن ویندوز، حدود ۱۰ ثانیه یا کمتر است. همچنین یک کامپیوتر سالم با قطعات سخت‌افزاری نرمال (DDR3) که به جای SSD از هارد استفاده می‌کند، باید در زمان حدود 20 ثانیه پس از فشردن دکمه Power On جلوی کیس، روشن و آماده به کار شود. این زمان برای کامپیوترهای بسیار قدیمی (DDR-DDR2) در حالت نرمال باید کمتر از یک دقیقه باشد.
اگر زمان روشن شدن کامپیوتر، با توجه به قدیمی یا جدید بودن سخت‌افزارها، اختلاف چندانی با سرعت نرمال نداشت، می‌توان آن را نادیده گرفت و روی حساب سنگین شدن ویندوز و تعداد برنامه‌های نصب شده و کاهش کارایی هارد یا SSD بگذاریم. اما اگر اختلاف زمان روشن شدن با زمان حالت نرمال، اختلاف بسیار زیادی دارد (مثلاً خیلی بیشتر از 2 برابر حالت نرمال بود)، باید در اولین فرصت ایراد را پیدا کنیم.
راه حل و بررسی علت دیر روشن شدن کامپیوتر:
این مشکل می‌تواند علت‌های زیادی داشته باشد که یکی یکی به آن‌ها می‌پردازیم.
(ترتیب الویت‌ها بر اساس رایج بودن و آسان‌تر بودن بررسی آن بخش است.)
۱-بدسکتور یا خرابی هارد دیسک:
اگر از هارد استفاده می‌کنید، در اولین قدم سلامت هارد را توسط نرم‌افزار HD Sentinel بررسی نمایید. برای این کار، پس از نصب و اجرای نرم‌افزار HD Sentinel، در صفحه اول، نوار Performance (کارایی) و Health (سلامت) را چک کنید. درصد هر دو در حالت نرمال باید ۱۰۰درصد باشد. اگر چنین نبود و درصد سلامت پایین بود، آنوقت علت اصلی یا یکی از علت‌های کندی روشن شدن کامپیوتر می‌تواند همین موضوع باشد.
معمولاً وقتی که هارد آسیب ببینید، در محیط ویندوز هم کاهش سرعت و افت کارایی کامپیوتر را مشاهده می‌کنید.
اگر با خرابی هارد مواجه شدید، پیشنهاد می‌کنیم در اسرع وقت نسبت به کپی اطلاعات مهم در یک فضای امن، اقدام نمایید. سپس هارد را به مرکز گارانتی یا تعمیر تحویل دهید.
البته این نکته را در نظر داشته باشید که در حالت طبیعی، هر نوع هارد یا SSD پس از گذشت چندسال، کارایی روز اول خود را ندارد و به مرور کندتر از پیش می‌شود و ممکن است کمی از سلامت خود را از دست بدهد که یک مشکل طبیعی است اما اگر تعداد سکتورهای خراب بیش از حد باشد و یا درصد سلامت آن به سطح هشدار رسیده باشد، بنابراین دچار مشکل جدی شده است.
برای اینکه بدانید این مشکل فقط از هارد ریشه داشته است یا خیر، باید یک هارد سالم جایگزین و تست کنید.
۲-ایراد نرم‌افزاری مانند بروز مشکل در ویندوز یا نرم‌افزارها و درایورها:
معمولاً بسیاری از مشکلات دیر روشن شدن کامپیوتر، ریشه در ویندوز دارد.
گاهی اوقات پس از چندسال، ویروس‌های مختلف بخش‌هایی از فایل‌های مربوط به ویندوز را دستکاری و تخریب می‌کنند و با اینکه آنتی ویروس، آن برنامه‌های مخرب را از بین برده است اما آثار خرابی ممکن است هنوز وجود داشته باشد. و یا ممکن است با نصب و حذف نرم‌افزارهای گوناگون و… حالتی به وجود آید که بگوییم اصطلاحاً ویندوز کهنه شده است.
در این موارد با تعویض ویندوز، این مشکل باید رفع شود.
اگر با نصب ویندوز، مشکلتان حل شد اما پس از مدت کوتاهی دوباره به همان مشکل برگشتید، آنوقت می‌توان حدس زد که ویروس یا یک نرم‌افزار و درایورها عامل دیر روشن شدن هستند.
پیشنهادی می‌شود پس از نصب ویندوز، به عنوان اولین اقدام، ابتدا آنتی ویروس غیر رایگان لایسنس شده همراه با آپدیت را نصب نمایید و سپس نرم‌افزارها و درایورها را یکی یکی نصب کرده و بررسی کنید.
۳- خرابی یا وجود مشکل بسیار جدی در پاور:
مشکلات پاور بسیار جدی و پرهزینه هستند. پاور می‌تواند در عین حال ظاهراً درست کار کند اما در باطن دارای مشکلات بزرگ غیرقابل مشاهده باشد. پاور خراب می‌تواند بدون هیچ نشانه‌ای تک تک به سراغ قطعاتی مانند مادربرد، هارد، رم، کارت گرافیک، درایو نوری و حتی CPU برود و باعث مشکلات غیرقابل حل و از کار افتادن یک یا چند قطعه دیگر شود.
بنابراین توصیه شدید می‌کنیم که حتی اگر پاورتان سالم است اما استاندارد نیست، حتماً در اولین فرصت آن را با یک پار استاندارد تعویض نمایید.
در حالتی که پاور دچار افت یا نوسان شدید جریان یا ولتاژ شود، باعث اختلال در عملکرد تمام قطعات خواهد شد. یکی از نشانه‌های خرابی پاور که کمتر به آن دقت می‌شود، دیر روشن شدن کامپیوتر و افت کارایی کلی کامپیوتر است. همچنین کافی نبودن توان تولیدی پاور و عدم هماهنگی آن با سایر قطعات، تأثیر زیادی رو عملکرد و کارایی کامپیوتر می‌گذارد.
در مواقعی که پاور ضعیف‌تر از حد کافی باشد، جدا کردن اتصالات USB، درایو نوری و برداشتن کارت گرافیک ممکن است باعث سریع‌تر روشن شدن کامپیوتر شود!
در این موارد ساده‌ترین راه برای دانستن خرابی یا سلامت پاور، تست کامپیوتر با یک پاور استاندارد و سالم دیگر است. در غیر این صورت سلامت پاور خودتان را فقط و فقط با استفاده از دستگاه اسیلوسکوپ می‌توانید تشخیص دهید. (تستر پاور نمی‌تواند تمام مشکلات پاور را پیدا کند)
۴-شلوغ بودن صفحه دسکتاپ و تعداد بالای نرم‌افزارهای نصب شده:
هنگامی که ویندوز در حال لود شدن (بالا آمدن) است، اطلاعات روی صفحه دسکتاپ و نرم‌افزارهای نصب شده را شناسایی و مرور می‌کند. اگر صفحه دسکتاپ بیش از حد شلوغ یا سنگین باشد و تعداد نرم‌افزارهای شده بیش از حد زیاد باشد، می‌تواند باعث کندی روشن شدن کامپیوتر شود.
۵- دمای بالای CPU:
البته به دلیل اینکه در ابتدای راه اندازی کامپیوتر، حرارت زیادی توسط قطعات تولید نمی‌شود، احتمال پایینی برای ریشه مشکل در دمای بالای قطعات وجود دارد. اما کج بسته شدن خنک کننده CPU یکی از عوامل افزایش دمای آن در همان ثانیه‌های ابتدایی است و سرعت کار آن را کم می‌کند.
دمای CPU را می‌توانید توسط نرم‌افزار Core Temp مشاهده نمایید.
۶- بروز ایرادات جدی در مادربرد:
به وجود آمدن ایراداتی که در مدار تغذیه بخش‌های مختلف مادربرد، مانند مدار تغذیه CPU و یا ایراداتی در چیپ جنوبی یا چیپست مادربرد و همچنین نقص عملکرد در سایر بخش‌های مهم مادربرد، باعث به وجود آمدن مشکلاتی مانند دیر روشن شدن و افت کارایی کامپیوتر در عملکردش می‌شود.
همچنین عدم هماهنگی کامل مادربرد با سایر قطعات یکی از عوامل بروز این اختلالات است.
اگر انجام بقیه راه‌حل‌ها کمکی به رفع مشکل نکرد، در مرحله آخر باید به سلامت مادربرد شک کنیم. تست مادربرد و پیدا کردن مشکل دقیق آن را بهتر است به یک متخصص بسپارید اما اگر آشنایی کافی با سخت‌افزار دارید، می‌توانید با کمک یک مادربرد سالم دیگر که همخوانی با سایر قطعات شما دارد، کامپیوترتان را امتحان کنید.
نتیجه گیری:
گاهی اوقات، مشکلی مانند دیر خاموش شدن کامپیوتر هم شامل همین ایرادات می‌شود. هر چند کامپیوتری که بدن هیچگونه افت کارایی با سرعت نرمال روشن شده اما بسیار کند خاموش می‌شود، به احتمال زیاد مشکلی در بخش ویندوز و نرم‌افزاری دارد اما بقیه مشکلات نیز در مورد آن غیرممکن نیست.
وقتی با مشکلات کند شدن کامپیوتر، دیر روشن و خاموش شدن و افت کارایی مواجه می‌شوید، ابتدا مسائل نرم‌افزاری را بررسی کنید. در صورتی که پس از اقدام نسبت به انجام راه‌حل‌های نرم‌افزاری مشکل پابرجا بود سپس به سراغ بررسی‌های سخت‌افزاری بروید.
