بازار ارزهای دیجیتال با افت و خیزهای زیادی همراه است. در شرایط افت شدید نرخ ارز دیجیتال، کارت گرافیک ماین شده زیادی به بازار راه می‌یابد. برخی از آنان با عنوان کارت گرافیک ماین شده و برخی دیگر حتی با عنوان کارت گرافیک ماین نشده معرفی می‌شوند.
وقتی برای انجام استخراج ارز دیجیتال از کارت گرافیک کامپیوتر استفاده کنیم، آن کارت گرافیک ماین شده به حساب می‌آید. ماین کردن با کارت گرافیک در مدت کوتاه باعث آسیب سخت افزاری نخواهد شد اما تأثیر ماینینگ در بلند مدت روی کارت گرافیک را در ادامه بررسی می‌کنیم.
از آنجا که کاربران با بودجه محدود، معمولاً این گرافیک‌ها را برای مصرف بازی (Gaming) خریداری می‌کنند، ممکن است در خرید کارت گرافیک دست دوم تردید کنند.
در این راهنما می‌خواهیم توضیحاتی درباره کارت گرافیک ماین شده و به طور کلی گرافیک‌های کارکرده بدهیم که امیدواریم کمکی هر چند کوچک کرده باشیم.
کارت گرافیک کارکرده بخریم یا نه؟
شناسایی ایرادات سخت‌افزاری کارت گرافیک‌های کارکرده و ماین شده بسیار سخت است. شاید برای افرادی که تجربه و دانش زیادی دارند و یا تعمیرکاران، این تشخیص قابل پیگیری باشد اما برای کاربران عادی ممکن نیست.
اگر کارت گرافیک مورد نظر مدت زیادی مورد استفاده قرار گرفته و فاقد گارانتی باشد، ریسک خرید بالاتر خواهد رفت. چرا که به علاوه فرسودگی بیشتر، در صورت بروز مشکلات سخت‌افزاری شدید، ضرر سنگینی را به خریدار وارد می‌کند.
معمولاً کارت گرافیک‌های کارکرده از نسل‌های قدیمی‌تر هستند و هر چقدر ظاهر خشنی هم داشته باشند اما کارایی گرافیک‌های امروزی را ندارند. در مجموع با دلایلی که از آنها یاد شد توصیه می‌شود تا جایی که ممکن است از خرید کارت گرافیک کارکرده و ماین شده صرف نظر کنید.
از آنجا که بعضی از گیمرها و ماینرهایی که بودجه محدودی دارند، ناچار تصمیم به خرید کارت گرافیک‌های کارکرده و ماین شده می‌گیرند. در ادامه کمک می‌کنیم تا حد امکان جلوی بخشی از مشکلات گرفته شود.
آیا کارتی که برای ماین استفاده شده قابل تشخیص است؟
ما نمی‌توانیم ماین شدن یک کارت گرافیک را با یک سند قطعی، ثابت کنیم. نرم‌افزار یا دستگاهی هم برای تشخیص کارت گرافیک‌هایی که با آنها ماینینگ انجام شده است وجود ندارد. این تشخیص تنها از راه بررسی ظاهری، صداقت فروشنده و تست‌های کارایی، امکان پذیر است.
در هنگام خرید اگر شناخت کافی در این باره ندارید حتماً پیش از خرید، کارت گرافیک را به یک تعمیرکار خبره یا متخصص حرفه‌ای سخت‌افزار نشان دهید و با کمک آنها تست سلامت بگیرید. ما به شما کمک می‌کنیم تا حد زیادی بتوانید کارت گرافیک ماین شده و دچار مشکل را تشخیص دهید اما باید قبول کنیم که با مطالعه یک مطلب نمی‌توان نسبت به سخت‌افزارها به اندازه فرد باتجربه‌ای که حاصل چندین سال فعالیت او در این زمینه است، شناخت پیدا کنیم. مطالعه این مطلب می‌تواند نگاه دقیق‌تری را در کاربر به وجود آورد.
برای خرید کارت گرافیک‌های کارکرده و ماینی به چه نکاتی دقت کنیم؟
تلاش کنید که با افرادی که به آنها اعتماد کامل دارید معامله نمایید. فروشندگان معتبر و خوش‌نام در مورد کارت گرافیکی که می‌فروشند اطلاعات دقیقی به خریدار ارائه می‌دهند. همچنین ماینرهای حرفه‌ای می‌دانند که در چه شرایطی باید از کارت گرافیک‌ها بهره‌برداری و نگهداری کرد تا آسیبی به آنها وارد نشود. خرید از فروشندگان خوش‌نام و ماینرهایی که در شرایط محیطی خوبی از کارت گرافیک‌ها استفاده می‌کردند تا میزان بسیار زیادی ریسک خرید کارت گرافیک دست دوم را کاهش می‌دهد.
پس از آنکه کارت گرافیک و فروشنده معتبری را یافتید، حتماً پیش از اتمام معامله، از فروشنده مهلت تست کافی (حداقل ۴۸ یا ۷۲ ساعت) بگیرید. مطمئن باشید در مدت زمانی که مهلت گرفته‌اید می‌توانید تمام تست‌ها را انجام دهید. معمولاً به دلیل اینکه قطعات الکترونیکی عمر مشخصی ندارند و کارت گرافیک از دسترس فروشنده خارج می‌شود، پس شخص فروشنده نمی‌تواند مهلت تست خیلی زیادی را در نظر بگیرد.
در مهلت مقرر تست، با کمک افراد متخصص، در شرایط درست و ایمن، از کارت گرافیک تست سلامت بگیرید. ممکن است بر اثر تست در شرایط نا ایمن، مثل تست با پاور معیوب یا محیط خیلی گرم، حتی اگر کارت سالم باشد، زیر تست دچار آسیب گردد.
پس از تست کامل، در صورت امکان، خنک کننده کارت را برداشته و روی PCB را چک کنید به تعمیرکار نشان دهید تا اثری از تعمیر یا آسیب سخت‌افزاری دیده نشود.
آیا ماینینگ موجب خرابی کارت گرافیک می‌شود؟
ابتدا به این موضوع اشاره کنیم که کاربردهایی مانند گیم و رندر و… با کاربرد ماینینگ متفاوت است. در کاربردهای گیمینگ و رندرینگ، به کارگیری سخت‌افزارها باعث خرابی آنها نمی‌شود. تصور اینکه اگر CPU یا کارت گرافیک با حداکثر توان خود به پردازش اطلاعات بپردازند یا به اصطلاح در Load صددرصد باشند زودتر خراب می‌شوند اشتباه است! یک قطعه‌ی سخت‌افزار هر چقدر از مدت روشن بودنش بگذرد، دچار فرسودگی می‌شود و این موضوع ربطی به میزان فشارکاری آن ندارد. فشارکاری در زمانی می‌تواند باعث آسیب شود که برق رسانی و تغذیه آن توسط پاور به درستی شکل نگیرد و یا دمای آن به درستی دفع نشود.
البته فرسودگی و استهلاک نیز به معنای عمرمفید است و نه به معنی “عمر”… این دو باهم بسیار متفاوتند. عمر مفید برای نشان دادن میزان زمانی است که آن قطعه دقیقاً مانند روز اول بدون Error و ایراد کار می‌کند، اما طول عمر میزانی است که پس از آن مدت، قطعه مورد نظر کاملاً از کار می‌افتد!
در کاربرد ماینینگ این موضوع خیلی تفاوت دارد. ماینینگ می‌تواند باعث آسیب رساندن به کارت گرافیک ماین شده شود! در کاربردهایی مانند گیم و رندر و… تأکید کار و فشار اصلی روی GPU وارد می‌شود. بنابراین این کاربران با اورکلاک فرکانس هسته به دنبال کارایی بالاتر خواهند بود. سازندگان کارت گرافیک نیز خنک‌کننده‌هایی مطابق با کاربرد گیمینگ با تأکید بر فشارکاری GPU طراحی و تولید می‌کنند تا حرارت GPU را به درستی دفع کرده و در کنار آن، بتواند حرارت بخش حافظه گرافیکی یا مموری‌ها را نیز منتقل کند.
اما در ماینینگ داستان متفاوت است. برای ماینینگ، کارایی مموری از اهمیت بیشتری برخوردار است. به عبارتی، بیشترین فشارکاری روی مموری‌های کارت گرافیک است. از آنجا که سازندگان کارت گرافیک برای مموری‌ها خنک کننده‌های مناسبی در نظر نگرفته‌اند، همین عامل می‌تواند باعث افزایش شدید دمای مموری‌ها شود. نقطه مقابل گیمرها، ماینرها قرار دارند که برای دستیابی به کارایی (هش ریت) بالاتر، در مواردی دست به افزایش فرکانس حافظه گرافیکی می‌زنند و بدین ترتیب دمای حافظه از آنچه که بود بیشتر هم می‌شود.
روشن بودن دائمی کارت گرافیک‌ها در ماینینگ، نیازمند پاورهای فوق العاده استاندارد، باکیفیت، بسیار دقیق و با بازدهی بالاست. اما برخی ماینرها برای کاهش هزینه‌ها یا اطلاعات ناکافی از پاورهای بی کیفیتی استفاده می‌کنند. فرقی نمی‌کند که ماینر از پاور دسکتاپی یا ماینری یا سروری بهره‌گیری می‌کند اما کیفیتِ هرآنچه که هست، مهم است. بنابراین ماینینگ به تنهایی هم می‌تواند آسیب جدی در کارت گرافیک ایجاد کند مگر اینکه ماینینگ توسط کاربر متخصص و آگاهی انجام گرفته باشد.
شرایط مناسب بهره‌گیری از کارت گرافیک برای ماینینگ :
دانستیم که خنک کننده کارت گرافیک‌ها مناسب ماینینگ نیستند. بنابراین برای ایجاد یک شرایط محیطی مناسب، تا جای ممکن، ریگ ماینینگ در جای خنکی باید قرار گرفته باشد. خریداران کارت‌های ماین شده هم باید از این موضوع مطمئن شوند که از آن کارت در محیط بسیار گرمی استفاده نشده باشد. همچنین بعضی از ماینرها برای حفاظت بیشتر کارت گرافیک‌ها در برابر حرارت ناشی از ماین، با اصلاح کردن خنک کننده و قرار دادن پَد مسی به جای پد حرارتی سیلیکون روی مموری‌ها، کارایی خنک کننده را افزایش می‌دهند. تأثیر این تغییر در حدی است که سازندگان کارت گرافیک هم در برخی مدل‌ها قرار است در آینده به جای پدسیلیکون از پد مسی استفاده کنند.
دمای محیط نیز به اندازه کارایی خنک کننده مهم است، بنابراین دمای هوا در محیطی که کارت گرافیک‌ها در حال ماینینگ هستند در حد پایین باید نگهداشته شود. معمولاً در اتاق ماینینگ از کولرگازی در فصل‌های گرم استفاده می‌شود. روشن بودن کولرآبی به دلیل رطوبت بالا در دراز مدت باعث سولفاته شدن قطعات کامپیوتری می‌شود.
لطف دیگری که یک ماینر در حق قطعات سخت‌افزاری خود می‌تواند انجام دهد، انتخاب پاور باکیفیت و استاندارد است. اگر قصد خرید کارت گرافیک ماین شده یا حتی ماین نشده را دارید، حتماً از سلامت و کیفیت پاوری که در آن مدت از آن تغذیه می‌کرده مطمئن شوید.
راه‌های تشخیص کارت‌های فرسوده و یا ماین شده :
۱-سر و صدای اضافه فن یا صدای Coil Whine :
در محیط بی سر و صدا و آرام از گرافیک تست بگیرید. این کار کمک می‌کند تا تشخیص ایراد فن‌ها راحت‌تر شود و یا اگر سیم پیچ‌های کارت دچار Coil Whine (صدای ویززززز) شده‌اند به راحتی قابل تشخیص باشد. کویل واین یکی از علائم فرسودگی یا عدم تغذیه مناسب کارت گرافیک است که در اثر استفاده از پاور غیراستاندارد یا خراب ممکن است اتفاق بیوفتد. صدای اضافه کویل واین بر اثر فرسودگی و لرزش سیم پیچ‌های ماسفت‌ها رخ می‌دهد.
سر و صدای بیش از حد و نامتعارف فن‌ها، می‌تواند نشانه‌ی دیگری از کارکرد زیاد کارت گرافیک باشد. البته گاهی پیش می‌آید که بعضی فن‌ها خیلی زود خراب می‌شوند. اگر از کارت گرافیک در موقعیت کاملاً افقی و یا کاملاً عمودی قرار استفاده نشده باشد ( با استفاده از کابل رایزر در جای ناهموار و کج گذاشته و روشن شود) و یا سرویس دوره‌ای برای غبار روبی نشود، این عوامل، باعث کاهش عمر مفید فن‌ها خواهند شد. بنابراین ممکن است خرابی فن نشانه استفاده نادرست از کارت گرافیک باشد.
۲-حرارت بیش از حد کارت گرافیک :
در هنگام تست، دمای کارت گرافیک در یک اتاق با دمای 25 درجه، نباید از حد نرمال عبور کند. دمای نرمال هر کارت گرافیک با دیگری ممکن است تفاوت کند و این موضوع به نوع خنک کننده و مدل تراشه گرافیکی آن بستگی دارد. با یک جستجوی ساده در اینترنت و یا مشاوره از متخصصان می‌توانید دمای عادی کارت گرافیک خود را بیابید.
دمای بیش از حد کارت گرافیک می‌تواند به دلیل تعمیرات سنگین، باز کردن و اشتباه بستن خنک کننده، استفاده اشتباه از خمیرسیلیکون باشد.
همچنین خشک شدن و از دست دادن کارایی خمیرسیلیکون به دلیل کارکرد زیاد و طولانی مدت دلیل دیگری بر حرارت بیش از حد گرافیک ماین شده است.
۳-تغییر رنگ شدید PCB :
رنگ PCB کارت گرافیک بر اثر حرارت زیاد، متمایل به زرد می‌شود. این حرارت زیاد می‌تواند به دلیل تعمیر شدن (هیت دادن و لحیم کاری)، استفاده در محیط گرم، عدم نگهداری مناسب و سرویس دوره‌ای و فرسودگی باشد.
در مورد کارت گرافیک‌هایی که PCB مشکی رنگ دارند، زردی PCB از روی خطوط و نوشته‌های سفید روی آن، قابل تشخیص است.
4- وجود روغن لحیم یا چرب بودن برچسب‌ها :
هنگام تعمیر قطعات الکترونیکی، در قسمتی که تعمیر می‌شود، روغن لحیم استفاده می‌گردد. بنابراین اثر چربی روغن لحیم روی PCB نشانه محکمی از تعمیر شدن کارت گرافیک است. این چربی با الکل سفید قابل شستشو است ولی چنانچه برچسب‌های کاغذی چرب شوند، اثر آن باقی می‌ماند.
