چگونه دمای CPU خود را بررسی کنیم

شما باید هر چند ماه یکبار یا زمانی که مشکلاتی در عملکرد کامپیوتر احساس می کنید دمای CPU را بررسی کنید. مثلاً اگر سیستم شما حین بازی یا انجام کار سنگین ریست می شود، احتمال این هست که دمای سی پی یو کامپیوتر بالا می رود و باعث ریست شدن سیستم می شود. با چک کردن دمای پردازنده می توانید متوجه شوید. در این مطلب راه های بررسی دمای CPU را عنوان می کنیم.

بررسی دمای پردازنده کامپیوتر شبیه به بررسی روغن خودرو است: لازم نیست این کار را هر روز انجام دهید، اما باید دمای پردازنده خود را هر چند ماه یکبار بررسی کنید. این امر مخصوصاً زمانی لازم است که مرتباً روی سیستم فشار می آورید و برنامه های سنگین اجرا می کنید، یا اینکه تمایل به اورکلاک کردن CPU خود دارید. در نهایت، کنترل دمای CPU باعث بهبود عملکرد و قابلیت اطمینان می شود.

خوشبختانه، بررسی دمای CPU ساده است و نیازی به باز کردن کیس ندارد. هر CPU دارای حسگرهای حرارتی دیجیتال داخلی است، بنابراین از طریق نرم افزار می توانید دمای پردازنده سیستم را به راحتی بررسی کنید.

در ادامه نحوه بررسی دمای CPU و اینکه محدوده دمای ایمن برای CPU چقدر است، و اگر دمای CPU شما خیلی بالا باشد چه کاری باید انجام دهید، را عنوان می کنیم.

برای خرید سی پی یو از اسکات استور کلیک کنید.

چگونه دمای CPU خود را در ویندوز چک کنیم

بررسی دمای CPU به راحتی نصب و استفاده از نرم افزار مانیتورینگ و سپس خواندن مقدار است. نرم افزار های متعددی برای انتخاب وجود دارد، از بهترین ابزارها برای بررسی دمای سی پی یو می توان به Core Temp و CAM NZXT و AIDA64 و HWiINFO یا HWMonitor اشاره کرد. برای کاربران حرفه ای تر، یا اورکلاکر ها که می‌خواهند اندازه‌گیری‌های عمیق‌تری داشته باشند، نرم‌افزار eXtreme Tuning Utility (XTU) اینتل و نرم‌افزار Ryzen Master ای ام دی توسط سازندگان تراشه طراحی شده‌اند و گزینه‌های گسترده‌تری نیز ارائه می‌دهند.

اینها تنها چند مورد از تعداد زیاد نرم افزارهای بررسی دمای پردازنده هستند، در این مطلب نحوه کار نرم افزارهای CAM NZXT و Core Temp را آموزش خواهیم داد، چون از نظر ما این دو نرم افزار ساده ترین آنها برای نصب و استفاده هستند. CAM توسط کمپانی NZXT ساخته شده است که تولید کننده پاور و کیس و خنک کننده های سی پی یو است. در حالی که CAM برای استفاده در محصولات خود شرکت در نظر گرفته شده است، اما به عنوان یک ابزار نظارت معمولی در ویندوز 10 یا ویندوز 11 بسیار خوب عمل می کند، حتی اگر هیچ سخت افزاری از برند NZXT ندشته باشید. اگر تمایلی به عضویت در نرم افزار ندارید، می توانید از نرم‌افزار در حالت مهمان استفاده کنید و همچنین در صورتی که قصد ندارید همیشه از آن استفاده کنید، شروع خودکار برنامه با بالا آمدن ویندوز را غیرفعال کنید.

پس از نصب، CAM این نرم افزار یک رابط کاربری (UI) خوب ارائه می دهد. بخش اول (PC Monitoring) وضعیت CPU را نشان می دهد که لود (بار کاری)، دما، سرعت ساعت (فرکانس) و سرعت فن خنک کننده را نشان می دهد. با کلیک روی این بخش، صفحه ای مثل تصویر دوم آلبوم بالا به شما نشان داده می شود، در این صفحه می توانید جزئیات بیشتری را مشاهده کنید.

همانطور که مشاهده می کنید دمای فعلی CPU این سیستم 36 درجه سانتیگراد است که برای یک پردازنده که در حالت آماده به کار است دمای نرمالی است.

CAM همچنین دارای قابلیتی دارد که وقتی در حال اجرا است، هنگامی که وارد یک بازی می شوید به طور خودکار روشن می شود. این پوشش می‌تواند وضعیت CPU را در حین بازی به شما نشان دهد و در طول بازی مورد علاقه‌تان امکان خوانش دما را برای شما فراهم کند.

همچنین می‌توانید از نرم افزار Core Temp، یکی از بهترین ابزارهای بررسی دمای CPU برای ویندوز، استفاده کنید. این ابزار ساده تری است که با رابط کاربری ساده تری کار می کند.

Core Temp اندازه گیری دما را به صورت جداگانه برای هر هسته در CPU شما فراهم می کند. سمت چپ اندازه‌گیری‌ها دمای لحظه‌ای هر هسته CPU را نشان می‌دهد، شما همچنین می‌توانید دمای سی پی یو را در Taskbar مشاهده کنید. اما ما بیشتر به ستون‌های Min و Max علاقه‌مندیم که حداقل دما و حداکثر دمای مطلق ثبت شده در حین اجرای برنامه را نشان می‌دهند. CPU در تصویر بالا دارای حداقل دمای 32 درجه سانتیگراد و حداکثر 51 درجه سانتیگراد بوده و بنابراین در دمای معمولی کار می کند.

اگر می‌خواهید دمای CPU کامپیوتر خود را در طول استفاده معمولی بررسی کنید، می‌توانید در حین انجام کارهای همیشگی خود، Core Temp را در حال اجرا بگذارید. با این حال، اگر می‌خواهید حداکثر دمای ممکن را اندازه‌گیری کنید، می‌توانید با اجرای تست استرس Prime95 به مدت 30 دقیقه در ویندوز 10 یا ویندوز 11 بررسی کنید. فقط توجه داشته باشید که این برنامه بار بسیار سنگینی را بر روی رایانه شما وارد می‌کند.

بهترین راه برای نظارت بر دمای پردازنده در حین بازی این است که بعد از یک بازی خوب، دوباره با برنامه بررسی کنید و حداکثر دمای ثبت شده را ببینید. اگر این رقم بالاتر از 95 درجه سانتیگراد باشد، باید نگران باشید. هر دمایی بین 80 تا 95 درجه سانتیگراد احتمال بالاتر رفتن را دارد.

چگونه دمای CPU خود را در بایوس بررسی کنیم

می توانید دمای CPU خود را در BIOS یا UEFI سیستم بررسی کنید، اما توجه داشته باشید که این فقط دمای CPU شما را در حالت آماده به کار نشان می دهد. یعنی در واقع وقتی در ویندوز یا سیستم عامل دیگری بوت می شوید، پردازنده دمای خیلی بالاتری خواهد داشت.

رفتن به بایوس برای بررسی دمای CPU بسیار آسان است. در اکثر پلتفرم‌ها، شما به سادگی سیستم را ری استارت می‌کنید و پس از ری استارت، دکمه Del یا F2 را مکررا فشار می دهید. همه مادربردها دمای CPU را نشان نمی دهند، اما تقریباً بیشتر آنها این کار را انجام می دهند. پس از ورود به بایوس، دمای ذکر شده در قسمت Hardware Monitor را مشاهده می کنید که می تواند PC Health Status یا Status یا چیزی شبیه به اینها نیز نامیده شود. باز هم، از این فقط به عنوان دمای CPU بیکار استفاده کنید – همچنین باید در Windows بررسی کنید تا ببینید هنگام استفاده از سیستم، دمای سی پی یو چقدر است.

دمای ایمن سی پی یو چیست؟

هنگامی که CPU بیکار است، دمای ایمن باید زیر 50 یا حدود 50 درجه سانتیگراد باشد. تحت بارهای سنگین، مانند اجرای یک بازی، رندر کردن یک ویدیو، یا سایر کارهای فشرده، CPU شما انرژی بیشتری مصرف می کند و بنابراین در دمای بالاتری کار می کند. این “load temperature” مهمتر از دمای پردازنده در حالت بیکار (Idle) است (با فرض اینکه دمای Idle خوب است)، بنابراین باید به طور دوره ای دمای CPU خود را تحت بار کنترل کنید تا مطمئن شوید که به اندازه کافی خنک کار می کند.

برای خرید سیستم گیمینگ آماده اسکات استور کلیک کنید.

تحت بارهای کاری، بهتر است دمای CPU شما در حالت ایده‌آل زیر 80 درجه سانتیگراد باقی بماند، اگرچه برخی از سی پی یو ها ممکن است در اولترابوک‌ها ، لپ‌تاپ‌های گیمینگ یا کامپیوترهای در اندازه های کوچک (SFF) داغ‌تر شوند. علاوه بر این، پردازنده‌های Ryzen 5000 ای ام دی برای کارکرد تا دمای 95 درجه سانتی‌گراد با خنک‌کننده استاندارد طراحی شده‌اند، در حالی که رده بالاترین پردازنده‌های اینتل Core i9 Alder Lake تا دمای 100 درجه سانتی‌گراد در طول کارکرد عادی کار می‌کنند.

به این ترتیب، در حالی که آستانه 80 درجه سانتیگراد به عنوان یک شاخص کلی خوب در نظر گرفته شده است، مهم است که اطمینان حاصل کنید که پردازنده شما به دمای «TJ Max» (حداکثر حد دما) که حد ایمن برای هر پردازنده است، نمی رسد. TJ Max بر اساس تراشه متفاوت است، اما اکثر نرم افزارهای نظارتی مقدار را فهرست می کنند. علاوه بر این، می توانید مشخصات تراشه را در صفحه سازنده بررسی کنید.

شما برای عبور از دمای 80 درجه سانتیگراد کمی جا دارید، اما دمای بالای 95 درجه سانتیگراد معمولاً بحرانی است. در این مرحله، برخی از CPU ها شروع به throttling می کنند، به این معنی که تراشه سرعت ساعت خود را کاهش می دهد و برای اطمینان از داغ نشدن بیش از حد، سرعت خود را کاهش می دهد و ممکن است کامپیوتر شما خاموش شود.

کاربران پیشرفته‌تری که می‌خواهند حداکثر اطمینان را داشته باشند که CPU آنها می‌تواند بارهای کاری تهاجمی را تحمل کند، باید CPU خود را تا 100٪ با استفاده از برنامه‌های تست استرس مانند Prime95 یا AIDA64 آزمایش کنند. هنگام اجرای چنین تست استرس، با استفاده از ابزارهای ذکر شده در زیر، دماها را به دقت زیر نظر داشته باشید و پس از رسیدن به دمای بیش از حد (بالاتر از 95 درجه سانتیگراد) عقب نشینی کنید. ما یک تست استرس ایده آل را یک ساعت در نظر می گیریم، اگرچه حداکثر دمای سی پی یو شما احتمالاً بعد از 10-15 دقیقه کاهش می یابد.

اگر دمای CPU من خیلی زیاد است، چه کاری باید انجام دهم؟

اگر دمای CPU شما تحت بار از 80 درجه سانتیگراد بالاتر رفت، باید سیستم خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید خنک کننده CPU به اندازه کافی هست یا باید خنک کننده قوی تری برای پردازنده خود در نظر بگیرید. در اینجا یک لیست از چیزهایی است که باید آنها را بررسی کنید:

• آیا رایانه شما تمیز و عاری از گرد و غبار (از جمله هیت سینک و فن/فیلترهای ورودی) است؟
• آیا همه فن های رایانه شخصی شما در حال چرخش هستند و کار می کنند؟
• آخرین باری که خمیر حرارتی تازه را بین CPU و خنک کننده CPU قرار دادید کی بود؟ اگر بیش از سه سال گذشته است، خمیر حرارتی را جایگزین کنید.
• آیا توان مصرفی TDP فن خنک کننده شما بیشتر از پردازنده هست یا خیر؟ اگر TDP سی پی یو بالاتر از TDP فن باشد، آن فن یا خنک کننده نمی تواند به خوبی پردازنده را خنک کند.

بیشتر بخوانید : راه حل کاهش دمای cpu

برای کامپیوترهای شخصی و لپ‌تاپ‌های SFF (دارای اندازه های کوچک)، این امکان وجود دارد که کمترین حد خنک‌کننده وجود داشته باشد، زیرا دستگاه برای استفاده تحت بارهای کاری سنگین برای مدت زمان طولانی طراحی نشده است. برای مثال، اکثر لپ‌تاپ‌ها با راه‌حل‌های خنک‌کننده بسیار محدود عرضه می شوند که برای عملکرد کوتاه‌مدت به خوبی کار می‌کنند، اما باید در طول انجام بازی طولانی‌مدت، سرعت خود را کاهش دهند تا به حد آستانه خاموش شدن نرسند. لپ‌تاپ‌های گیمینگ اغلب حجیم هستند زیرا مملو از سیستم‌های خنک‌کننده گسترده هستند.

اگر از یک کامپیوتر گیمینگ کامل استفاده می کنید، و از نظر شما خنک کننده به میزان کافی هست، بهتر است دوباره خمیر حرارتی روی CPU را تعویض کنید. برای تعویض خمیر سیلیکون سی پی یو از این آموزش استفاده کنید. عملکرد اکثر خمیرهای حرارتی پس از حدود سه سال به طور جدی کاهش می یابد و باید تعویض شوند. استفاده از خمیر تازه و تمیز کردن سیستم از گرد و غبار می تواند قدرت خنک کنندگی بسیار بهتر و عملکرد قابل توجهی بهتری را ارائه دهد. این هم برای کامپیوترهای از پیش ساخته شده مثل لپ تاپ و آل این وان و … و هم برای کامپیوتر شخصی (PC) ساخته شده انجام می شود.

علاوه بر این، به عنوان بخشی از تنظیم کامپیوتر شخصی، باید مطمئن شوید که کولر شما کافی است. بسیاری از خنک کننده های CPU موجود که همراه با CPU هستند یا در سیستم های از پیش ساخته شده نصب شده اند، برای ارائه عملکرد کامل تراشه کافی نیستند. این اغلب برای خنک کننده های CPU اینتل در پردازنده های Core i5 و بالاتر اعمال می شود. باید مراحل تست استرس را که در بالا توضیح داده شد، دنبال کنید تا دمای CPU تحت بار در ویندوز را بررسی کنید تا مطمئن شوید که خنک کننده در هنگام بارگذاری زیاد توسط CPU کم نمی آورد.

منبع : سایت TomsHardware

سوالات متداول

1. چگونه دمای CPU خود را در ویندوز چک کنیم؟
   نرم افزارهای زیادی برای بررسی دمای سی پی یو وجود دارند از جمله CAM NZXT و Core Temp.
2. حداکثر دمای نرمال سی پی یو چقدر است؟
   این حداکثر دما به پردازنده بستگی دارد، اما بهتر است دمای CPU شما در حالت ایده‌آل زیر 80 درجه سانتیگراد باقی بماند، اگرچه برخی از سی پی یو ها ممکن است در اولترابوک‌ها ، لپ‌تاپ‌های گیمینگ یا کامپیوترهای در اندازه های کوچک (SFF) داغ‌تر شوند. دمای سی پی یو می تواند کمی بالاتر از 80 درجه نیز برسد، اما دمای بالای 95 درجه دمای بحرانی است.
3. برای کاهش دمای cpu چه کارهایی باید کرد؟
   • تمیز کردن گرد و خاک داخل کامپیوتر
   • بررسی سلامت فن های خنک کننده
   • تعویض خمیر سیلیکون
   • بررسی توان مصرفی سی پی یو و فن خنک کننده آن، توان TDP کولر باید برابر یا یالاتر از توان مصرفی cpu باشد.

مطالعه بیشتر

• قطعات مورد نیاز برای ساخت کامپیوتر بازی: سخت افزار ضروری
• بهترین سی پی یو های گیمینگ ۲۰۲۱
• کاهش 50 درصدی دمای اس اس دی M.2 با خنک کننده JuiShark M.2 Three