معماری Zen AMD آن را به صدر بازار کامپیوترهای شخصی رساند، اما در حال حاضر CPU های Alder Lake اینتل در لیست بهترین پردازنده های گیمینگ پیشتاز هستند. روز ۱۴ دی ماه ۱۴۰۰ کمپانی AMD رندرهایی را از تراشه‌های ۵ نانومتری Zen 4 که با برند Ryzen 7000 و طراحی جدید رادیکال که در سوکت جدید AM5 نوع LGA عرضه می‌شود، منتشر کرد. علاوه بر این، AMD یک تراشه Ryzen 7000 رافائل را با اجرای Halo Infinite در حالی که تمام هسته‌ها با فرکانس ۵٫۰GHz در طول بنچمارک فعالیت داشتند، به نمایش گذاشت. AMD می گوید پردازنده های Ryzen 7000 در نیمه دوم سال جاری وارد بازار خواهند شد. در ادامه این مطلب ما در سایت اسکات استور به بررسی دقیقتر پردازنده‌های ۵ نانومتری Ryzen 7000 Raphael Zen 4 می پردازیم.
در این میان، AMD در بهار امسال با پردازنده Ryzen 7 5800X3D که یک نسخه به روز رسانی شده انقلابی از Ryzen7 5800X است است، به رقابت با Alder Lake خواهد پرداخت. این تراشه جدید دارای فناوری جدید ۳D V-Cache ای ام دی است که با این تکنولوژی به واسطه معماری سه بعدی، حافظه کش سطح ۳ (L3) را از ۳۲ مگابایت سه برابر کرده و به ۹۶ مگابایت رسانده است. AMD می گوید که تاثیر این افزایش سه برابری حافظه کش سطح سه، باعث ۱۵ درصد عملکرد بهتر در بعضی از بازی ها در کیفیت ۱۰۸۰p می شود. AMD می‌گوید ۵۸۰۰X3D سریعترین سی پی یو گیمینگ در جهان خواهد بود و برای اثبات آن نتایج بنچمارک خود را در برابر Core i9-12900K پرچم‌دار اینتل ارائه کرد. برای خرید سی پی یو ای ام دی از اسکات استور کلیک کنید.
ای ام دی همچنین تراشه‌های موبایل سری Ryzen 6000 رامبراند را با معماری ۶ نانومتری +Zen 3 و گرافیک RDNA 2 معرفی کرد.
آغاز دوران X3D – Ryzen 7 5800X3D با V-Cache سه بعدی
Ryzen 7 5800X3D اولین تراشه AMD است که با فناوری ۳D V-Cache به بازار می آید، البته AMD قبلاً از این فناوری در پردازنده های Milan-X خود استفاده می کرد. به عنوان یک توضیح کوتاه، ۳D V-Cache از تکنیک جدیدی استفاده می‌کند که از پیوند هیبریدی برای ترکیب ۶۴ مگابایت حافظه پنهان SRAM هفت نانومتری که به صورت عمودی در بالای تراشه محاسباتی Ryzen قرار گرفته است، استفاده می‌کند، بنابراین مقدار حافظه کش L3 در هر هسته رایزن را سه برابر می‌کند.
همانطور که لیزا سو، مدیر عامل AMD در سال گذشته در Computex عنوان کرد، ۳D V-Cache می تواند تا ۱۹۲ مگابایت حافظه نهان L3 را در اختیار هر هسته سی پی یو قرار دهد. البته ۱۹۲ مگابایت L3 فقط برای CPU های رایزن که دارای دو Die هستند قابل اجراست، Ryzen 7 5800X3D جدید AMD فقط یک Die دارد. این بدان معناست که بالای ۳۲ مگابایت حافظه کش موجود در تراشه، ۶۴ مگابایت cache اضافه قرار می گیرد، بنابراین حافظه کش سطح ۳ (L3) به ۹۶ مگابایت به ازای هر هسته می رسد. هنوز مشخص نیست که آیا AMD مدل X3D دیگری بر اساس Ryzen 9 5900X یا ۵۹۵۰X رده بالاتر را در آینده وارد بازار خواهد کرد یا خیر.
Ryzen 7 5800X3D با همان هشت هسته Zen 3 و ۱۶ رشته (Thread) مانند Ryzen 7 5800X استاندارد ارائه می شود، اما دارای فرکانس پایه ۳٫۴ گیگاهرتز و فرکانس بوست ۴٫۵ گیگاهرتز است. این بدان معناست که AMD کلاک پایه را تا ۴۰۰ مگاهرتز کاهش داده و ۲۰۰ مگاهرتز فرکانس بوست را کاهش داده است. این تراشه در مادربردهای سری ۴۰۰ و ۵۰۰ قرار می گیرد و یک دست گرمی به کاربران AMD که در انتظار Zen 4 هستند ارائه می‌کند. AMD هنوز قیمت آن را اعلام نکرده است.
clock speed پایین‌تر ۵۸۰۰X3D اجتناب‌ناپذیر است، ای ام دی SRAM اضافی را مستقیماً در مرکز تراشه محاسباتی قرار می‌دهد تا بدین وسیله هسته‌های مولد گرما در طرفین تراشه از یکدیگر جدا شوند. با این حال، به دلیل معماری سه بعدی حافظه و اختلاف سطح نسبت به واحد پردازشی، AMD مجبور است از سیلیکون برای پر کردن فضای بالای هسته ها استفاده کند تا سطحی یکنواخت برای بالای تراشه فراهم کند. سیلیکون به دلیل خاصیت رسانایی حرارتی بالا، می‌تواند به راحتی گرما را به IHS منتقل نماید. در ادامه می‌بینید، نتیجه بنچمارک‌های منتشر شده، یک پیروزی بزرگ برای ۵۸۰۰X3D در بازی است.
بنچمارک های بازی AMD Ryzen 7 5800X3D
معماری سه بعدی حافظه کش AMD باعث می شود توان عملیاتی بین دو Die به ۲ ترابایت بر ثانیه برسد و کمترین میزان تأخیر را داشته باشیم. علاوه بر ظرفیت حافظه cache بیشتر که به هسته‌ها نزدیک‌تر می‌شود، باعث پیشرفت در عملکرد CPU می‌شود که از معماری جدید انتظار می رود. در تصاویر زیر می‌توانیم نتایج تست گیمینگ ۵۸۰۰X3D را ببینیم.
در این تست، AMD پردازنده جدید Ryzen 7 5800X3D را در برابر سریع ترین CPU گیمینگ خود یعنی Ryzen 9 5900X آزمایش کرد و اعلام کرد تراشه جدید به طور متوسط ۱۵ درصد عملکرد بهتری نسبت به ۵۹۰۰X دارد و نهایتاً ادعا کرد که Ryzen 7 5800X3D اکنون سریع ترین تراشه بازی در جهان است.
اکثر بازی‌ها به تأخیر حافظه حساس هستند، بنابراین قرار گرفتن حافظه کش بالاتر نزدیک به هسته‌های اجرایی، افزایش عملکرد چشمگیری را به همراه دارد. با این حال، تأثیر حافظه کش اضافی در بازی‌هایی که به تأخیر حساس نیستند نیز، قابل مشاهده است.
در تست اجرای بازی‌ها، پردازنده ۵۸۰۰X3D در مقابل Core i9-12900K توانسته است به نتایج بهتری دست پیدا کند و در سه مورد در نهایت با هم برابر می شوند. با این حال، ما شاهد برتری ۲۰ درصدی در بازی Final Fantasy XIV و برتری ۱۰ درصدی در بازی های Shadow of the Tomb Raider و Far Cry 6 نسبت به Core i9 12900K هستیم. به طور متوسط عملکرد AMD در هر شش بازی ۷ درصد بالاتر است که این موضوع مربوط به بازی هایی است که به تأخیر حافظه حساس هستند، چیزی که دقیقا نقطه قوت ۵۸۰۰X3D است.
ما دیدیم که چگونه تراشه‌های EPYC Milan-X در بارهای کاری مرکز داده از افزایش حافظه کش سود می‌برند، اما مشخص نیست که ۵۸۰۰X3D در سایر نرم افزارهای کامپیوترهای دسکتاپ چگونه عمل می کند. اما می‌توان مطمئن بود که AMD در صورت افزایش قابل توجه کارایی، نسخه‌های بیشتری را ارائه می‌دهد، بنابراین ممکن است حافظه cache اضافی در کاربردهایی غیر از بازی باعث ارتقای قابل توجه کارایی در کامپیوترهای شخصی نشود. برای اطمینان از این موضوع تا زمان عرضه رسمی آن به بازار باید صبر کنیم.
Ryzen 7 5800X3D نشان دهنده تلاش AMD برای پس گرفتن تاج گیمینگ از اینتل است، اما قیمت گذاری مشکل خواهد بود. اگر Ryzen 7 5800X3D در طیف وسیع تری از بازی ها از ۱۲۹۰۰K بهتر عمل کند، قیمت بسیار بالاتری نسبت به Ryzen 7 5800X با قیمت ۳۹۰ دلار خواهد داشت. با این حال، با توجه به اینکه هسته های کمتری نسبت به Core i9-12900K دارد و بر روی پلتفرم AM4 با فناوری‌های قدیمی تر قرار دارد، نمی تواند قیمت مشابه ۵۹۰ دلاری داشته باشد. دیدن قیمت گذاری جالب خواهد بود، به خصوص با توجه به این واقعیت که این نوع فناوری مونتاژ سی پی یو به طور اجتناب ناپذیری هزینه را افزایش می دهد.
اهر چند از سویی AMD همواره در جنگ قیمتی برنده بوده است، اما با توجه به نزدیک بودن عرضه پردازنده‌های AMD Ryzen سری ۷۰۰۰ در نیمه دوم سال جاری و همچنین قدرت بالاتر پردازنده‌های نسل دوازده اینتل به واسطه تعداد هسته و فناوری جدیدتر، ممکن است AMD تمایل زیادی به عرضه مدل‌های بیشتری بر پایه +Zen3 با معماری ۳D V-Cache نداشته باشد تا روی نسل جدید خود با فناوری ساخت جدید تمرکز داشته باشد.
تراشه‌های ۵ نانومتری Zen 4 برای خانواده Ryzen 7000
AMD همچنین اعلام کرد که تراشه‌های ۵ نانومتری Zen 4 با اسم Raphael در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ برای کامپیوترهای دسکتاپ عرضه خواهند شد. این تراشه‌ها در خانواده Ryzen 7000 قرار می‌گیرند و با یک پخش کننده حرارتی یکپارچه کاملاً بازطراحی شده (IHS) با بریدگی‌هایی در امتداد حاشیه عرضه می‌شوند. با طرح خازن/SMD منحصر به فرد که در اطراف PCB پخش شده است. این طراحی تا حدودی شبیه مدل‌های قدیمی‌تر Skylake-X Core i9-7980XE HEDT اینتل است، اما بریدگی‌های گسترده‌تری دارد.
پردازنده‌های رافائل در سوکت AM5 جدید قرار می‌گیرند که از هر دو رابط PCIe 5.0 و DDR5 پشتیبانی می‌کند و در بخش اتصال با Alder Lake مطابقت دارد. سوکت جدید AM5 حرکت بزرگی را برای AMD در بر دارد. این شرکت از سوکت معروف خود که از نوع Pin Grid Array (PGA) است به سوکتهای نوع Land Grid Array (LGA) کوچ می‌کند.
در سوکتهای PGA، پردازنده دارای پین است و سوکت روی مادربرد دارای حفره برای قرارگیری پین‌های CPU در آن طراحی شده است اما در نوع LGA، این سوکت روی مادربرد است که دارای پین است و در کف CPU تنها قطعات فلزی اتصال دهنده به پین‌های سوکت طراحی می‌شود. بدین ترتیب کف CPU در نوع سوکت LGA صاف بوده و احتمال آسیب کمتری به CPU وجود دارد. کوچ AMD به سوکت LGA پس از سالها وفاداری به PGA، یک حرکت انقلابی محسوب می‌شود. اکنون هم اینتل و هم AMD دارای سوکت LGA می‌شوند. یکی از نکات مثبت سوکتهای LGA، تعمیر پذیری آسان‌تر پین‌هاست.
با وجود رابط کاملاً متفاوت سوکتAM5 با نام سوکت LGA1718 (1718 پین)، این سوکت به دلیل تغییر نکردن در ابعاد IHS، همچنان از خنک کننده های AM4 نیز پشتیبانی می کند.
مدتهاست شایعات مبنی بر اینکه به دلیل ارتفاع Z بالاتر سوکت AM5 به یک کیت تبدیل نیاز دارید زیاد شده است، اما حتی اگر به کیت تبدیل نیاز داشته باشید، امیدوار کننده است که اکوسیستم خنک کننده AM4 برای مدتی طولانی زنده و سالم باشد.
در طول سخنرانی، AMD یک پردازنده Zen 4 را به نمایش گذاشت که Halo Infinite را به صورت بلادرنگ اجرا می‌کند و تمام هسته‌ها فراتر از ۵٫۰ گیگاهرتز تقویت شده‌اند. این نشان می‌دهد شرکت ریخته گری TSMC که عامل تولید کننده این پردازنده‌هاست با فرآیند جدیدی به نام N5 پتانسیل بیشتری برای کلاک‌های بالاتر را به همراه دارد.
پردازنده نسل بعدی AMD یعنی Ryzen 7000 نشان‌دهنده جهش دیگری از نام‌های نسل Ryzen است. AMD در حال جهش از تراشه‌های Zen 3 Ryzen 5000 برای کامپیوترهای دسکتاپ به مدل‌های Zen 4 Ryzen 7000 است که مشخصاً سری ۶۰۰۰ برای کامپیوترهای دسکتاپ وجود ندارد و مختص لپ تاپ‌هاست. دلیل این امر این است که پردازنده‌های جدید Ryzen 6000 نیز که در نمایشگاه معرفی شدند با معماری Zen3+ با فرآیند ۶ نانومتری عرضه می‌شوند. اما پس از اینکه AMD اخیراً مشکل مشابهی را اصلاح کرد و پس از سری Ryzen 4000 که هرگز برای رایانه های شخصی مشتری اصلی نیامدند، دوباره نامگذاری سی پی یو های خود را یکپارچه کرد.
به طور کلی، AMD با عرضه تراشه های Ryzen 6000 Rembrandt، Ryzen 7 5800X3D و رایانه های شخصی دسکتاپ Zen 4، سال شلوغی در پیش دارد. همانطور که در بازی Zen 4 نشان می‌دهد که تمامی هسته‌های بازی با فرکانس بالای ۵٫۰ گیگاهرتز، AMD با نسل بعدی پردازنده‌های خود بسیار در مسیر توسعه قرار دارد. اکنون، تنها کاری که باید انجام شود این است که نقشه‌های راه خود را اجرا کند و AMD سابقه بسیار خوبی در انجام این کار دارد.
منبع : سایت TomsHardware
مطالب بیشتر
معرفی ابتدایی پردازنده‌های ۱۶ هسته‌ای و ۸ هسته‌ای ای ام دی Ryzen 7000 Zen 4
