رم کامپیوتر

Q: رم دو کاناله چیست؟

به نوع و ترتیب استفاده پردازنده از ماژولهای رم متصل به مادربرد، چینش یا پیکربندی رم میگویند. پیکربندی رم میتواند در انواع تک مسیره یا تک کاناله (Single Channel)، دو مسیره یا دو کاناله (Dual Channel)، سه مسیره یا سه کاناله (Triple Channel) و یا حداکثر چهار مسیره یا چهار کاناله (Quad Channel) باشد. هر یک از این اصطلاحات به معنای نوع استفاده CPU از منابع رم سیستم است. پس خود رم به تنهایی نمیتواند تعیین کننده نوع پیکربندی باشد. در واقع CPU تعیین کننده نوع پیکربندی رمهاست. در پیکربندی دو کاناله، میزان پهنای باند حافظه رم و سی پی یو تا دو برابر افزایش پیدا می کند.

Q: پروفایل XMP چیست؟

مخفف Extreme Memory Profile است، دستورالعملهای BIOS که به آن میگوید در چه فرکانس، زمانبندی و ولتاژی باید به RAM دسترسی داشته باشد، یک میانبر برای اورکلاک کردن بدون تنظیم جداگانه هر مورد از تنظیمات رم. به طور رسمی برای پلتفرم های اینتل است، بسیاری از بردهای AMD به راحتی از خواندن داده های XMP پشتیبانی می کنند (اگرچه ممکن است نام دیگری مانند A-XMP یا DOHC داشته باشد).

هنگام خرید رم کامپیوتر برای کاربران سوالاتی پیش می آید از قبیل اینکه رم چیست؟ یا چه نوع رم و چه میزان رم برای سیستم من مناسب است؟ و … در این مطلب به آنها پاسخ داده ایم.
رم کامپیوتر و رم لپ تاپ چیست؟
RAM مخفف کلمات Random Access Memory می باشد که به معنی حافظه با دسترسی تصادفی است. حافظه رم در واقع حافظه موقت کامپیوتر است، یعنی با هر بار ریست آن، اطلاعات روی آن پاک می شود. سرعت خواندن و نوشتن روی این حافظه بسیار سریع است و به همین دلیل پردازنده کامپیوتر (سی پی یو) اطلاعات مورد نیاز خود برای پردازش را روی این حافظه ذخیره سازی می کند. با توجه به سرعت این حافظه، قیمت آن نیز نسبت به حافظه های دیگر گرانتر است. این حافظه روی مادربرد نصب می شود.

رم در دو نوع رم کامپیوتر (که به آن رم PC یا رم دسکتاپ نیز گفته می شود) و رم لپ تاپ موجود است. تفاوت این دو رم در اندازه آنهاست، رم لپ تاپ ابعاد کوچکتری دارد.
بهترین برند رم
برندهای رم موجود در بازار داخل عبارتند از کینگ مکس، کینگستون، گیل ، کورسیر، کروشیال، هایپرایکس، جی اسکیل ، ای دیتا و اپیسر . از میان این برندها، بهترین آنها Geil، Corsair و G.SKILL می باشد.
انواع رم
رم را از نظرات مختلف می توان دسته بندی کرد، اما اگر نسل های مختلف آن را در نظر بگیریم، رم های موجود در بازار و قابل استفاده را می توان از چیپ های حافظه DDR4 استفاده کرده باشد یا DDR3. برای انتخاب بین این دو نوع باید ببینید مادربرد شما از چه نوع رمی پشتیبانی میکند. این مورد را می توانید در سایت سازنده مادربرد و یا دفترچه راهنما مشاهده کنید. تشخیص نوع رم از روی شکاف پایین رم قابل تشخیص است، شکاف رم های DDR4 به نسبت رم های DDR3 یک مقدار وسط تر است.

رم در نسل های مختلف تولید شده اند که از DDR شروع شدند که در حال حاضر به ندرت در بازار موجود هستند و سیستم هایی که این نوع رم روی آنها نصب می شود تقریباً غیرقابل استفاده هستند. نوع بعد DDR2 بود که هنوز در بازار وجود دارند اما به ندرت. و بعد از آن رم DDR3 بود که هنوز رایج است. سرعت انتقال اطلاعات در رم ها، در هر نسل نسبت به نسل قبل، بالاتر می رود. در حال حاضر رایج ترین نوع رم در بازار رم های DDR4 می باشد. اخیراً رم های DDR5 نیز به بازار عرضه شده اند که به دلیل هزینه بالای آن، کاربران کمتر به سراغ خرید آن می روند.
نکات خرید رم
نکاتی که هنگام خرید رم باید در نظر داشته باشید عبارتند از:
نوع رم
برای انتخاب بین این دو نوع باید ببینید مادربرد شما از چه نوع رمی پشتیبانی میکند. این مورد را می توانید در سایت سازنده مادربرد و یا دفترچه راهنما مشاهده کنید. تشخیص نوع رم از روی شکاف پایین رم قابل تشخیص است، شکاف رم های DDR4 به نسبت رم های DDR3 یک مقدار وسط تر است.
کیفیت ساخت و سازنده چیپ های حافظه
قطعات مشکی رنگ روی رم چیپ های حافظه هستند. معروفترین سازنده های چیپ های حافظه، شرکت هایی مثل hynix، Elpida، Micron و سامسونگ هستند، که هیچوقت چیپ بد نمی سازند اما تشخیص بهترین چیپ ها یک کار تخصصی است که از حوصله بحث خارج است.
تایمینگ رم
یکی دیگر از پارامترهای رم تایمینگ رم است که روی برچسب رم نوشته می شود و شامل چهار عدد هست. این اعداد هر چه کوچکتر باشند، کارایی و سرعت رم بالاتر است.

عدد اول زمان تأخیر در پاسخ رم هاست که به نام cache latancy یا به اختصار CL شناخته می شود. CL زمانی است که طول می کشد تا رم به دستور سی پی یو پاسخ دهد. این عدد، مهم ترین عدد است.
عددهای دوم و سوم یعنی T-RCD و T-RP معمولاً یکسان هستند چون کارشان به هم نزدیک و مرتبط است که این تایمینگ مربوط به زمان تأخیر در پیدا کردن آدرس جدید و زمان تأخیر در فرمان جدید است.
عدد چهارم T-RAS که از همه بزرگتر است، زمان بازسازی رم برای ادامه کار است.

فرکانس رم و زمان تأخیر
یکی از موارد مهمی که در راهنمای خرید رم تک کاناله یا رم باید به آن توجه کرد CL و فرکانس رم است. می‌دانیم که به زمان تأخیر رم در پاسخگویی به پردازنده، Cache Latency یا CL گفته می‌شود. در واقع CL، فاصله زمانی بین دریافت دستور تا شروع به انجام آن دستور، توسط رم است. همچنین به سرعت انجام آن دستور، فرکانس می‌گویند.
ولتاژ
پارامتر پنجم که بر روی برچسب درج می‌شود، ولتاژ رم است، البته ولتاژ رم هم مثل تایمینگ و فرکانس قابل افزایش یا کاهش هست. هر چه فرکانس کاری بالاتر باشد، نیاز به ولتاژ بیشتری هم دارد اما این افزایش ولتاژ در حد چند دهم ولت خواهد بود. کاربر و خریدار نیازی به توجه به ولتاژ کاری ندارد. ولتاژ کاری رم‌ها در حالت عادی بین ۱ تا ۱٫۵ ولت است.
هیت سینک
هیت سینک چیست؟ در مجموع هر چه فرکانس کاری و ولتاژ رم بالاتر باشد، چیپ های حافظه گرم تر می شوند و برای افزایش کاراییشان نیاز به هیت سینک دارند.

البته در بعضی رم های سطح پایین که فرکانس و ولتاژ پایینی دارند، باز هم شرکت سازنده از هیت سینک بر روی چیپ هاش استفاده کرده که بیشتر جنبه زیبایی دارد، هر چند برای کسانی که علاقه دارند گاهی رم های خودشان رو اورکلاک کنند، وجود هیت سینک یک مزیت برایشان به حساب می آید حتی در رم های با فرکانس پایین.
سوالات متداول

ماژول رم چیست؟
به هر عدد رم، یک ماژول رم یا ماژول حافظه موقت گفته می شود.
رم دو کاناله چیست؟
به نوع و ترتیب استفاده پردازنده از ماژول‌های رم متصل به مادربرد، چینش یا پیکربندی رم می‌گویند. پیکربندی رم می‌تواند در انواع تک مسیره یا تک کاناله (Single Channel)، دو مسیره یا دو کاناله (Dual Channel)، سه مسیره یا سه کاناله (Triple Channel) و یا حداکثر چهار مسیره یا چهار کاناله (Quad Channel) باشد.
هر یک از این اصطلاحات به معنای نوع استفاده CPU از منابع رم سیستم است. پس خود رم به تنهایی نمی‌تواند تعیین کننده نوع پیکربندی باشد. در واقع CPU تعیین کننده نوع پیکربندی رم‌هاست. در پیکربندی دو کاناله، میزان پهنای باند حافظه رم و سی پی یو تا دو برابر افزایش پیدا می کند.
چه مقدار رم برای سیستم لازم است؟
مقدار رم مورد نیاز شما با توجه به کارایی که از سیستم کامپیوتر خود دارید، مشخص می شود. به عنوان مثال برای کاربرد روزانه و خانگی از کامپیوتر، 8 گیگابایت رم برای سیستم کافیست. برای سیستم گیمینگ بین 16 تا نهایتاً 32 گیگابایت رم نیاز است. برای کامپیوتر مخصوص رندر، با توجه به نوع و حجم کار، حداقل 16 تا 128 گیگابایت رم مورد نیاز است.
پروفایل XMP چیست؟
مخفف Extreme Memory Profile است، دستورالعمل‌های BIOS که به آن می‌گوید در چه فرکانس، زمان‌بندی و ولتاژی باید به RAM دسترسی داشته باشد، یک میانبر برای اورکلاک کردن بدون تنظیم جداگانه هر مورد از تنظیمات رم. به طور رسمی برای پلتفرم های اینتل است، بسیاری از بردهای AMD به راحتی از خواندن داده های XMP پشتیبانی می کنند (اگرچه ممکن است نام دیگری مانند A-XMP یا DOHC داشته باشد).

رم DDR5 بخریم یا نه؟
در حال حاضر خیر. چون به دلیل تازه وارد شدن آن به بازار، قیمت بسیار بالایی دارد و همینطور در حال حاضر تأثیر چشمگیری در کارایی سیستم نسبت به قیمت بالای آن ندارد.